Otizmli Bilim İnsanı, Otizm Araştırmaları İçin Adalet Odaklı Bir Bilim Felsefesi Öneriyor

"Otizmli Bilim İnsanı, Otizm Araştırmaları İçin Adalet Odaklı Bir Bilim Felsefesi Öneriyor", Kelly McFadden, Görsel (MIA)

Eleştirel gerçekçilik, toplum psikolojisi ve epistemik adalet, ana akım zihinsel sağlık biliminin tarafsızlığına meydan okuyan yeni bir çerçevenin temelini oluşturuyor.

Toplum Psikolojisi Dergisi'nde (Journal of Community Psychology) yayınlanan yeni bir açık erişimli makalede (1), otistik bilim insanı Monique Botha, disiplinin baskın çerçevelerinin otizmi incelemenin toplumsal gerçekliklerini ve etik yükümlülüklerini hesaba katmada başarısız olduğunu ve genellikle nesnellik adına zarara yol açtığını savunuyor. Botha, daha kapsayıcı teşhisler veya iyileştirilmiş müdahaleler talep etmek yerine, bilginin ilk etapta nasıl üretildiğini sorguluyor. 

Botha, eleştirel gerçekçilik ve toplum psikolojisinden yararlanarak, katılımcı, adalet odaklı ve incelediği kişilere karşı sorumlu bir araştırma modeli taslağı çiziyor. Pozitivist ve yapılandırmacı geleneklerin egemenliğine meydan okuyor ve bunların hiçbirinin otizmi karmaşık, toplumsal olarak yerleşik bir olgu olarak anlamak için yeterli olmadığını savunuyor. Bunun yerine, eleştirel gerçekçiliği, insanlar üzerinde değil, onlarla birlikte bilim yapmak için felsefi bir temel olarak sunuyor. Otha, eleştirel gerçekçiliğin, marjinal toplulukların üyelerinin bilimi birlikte yarattığı bir model sunduğunu açıklıyor ve şunları yazıyor:

     "Bu, daha eşitlikçi bir bilime doğru toplumsal eylem için bir yol sağlıyor çünkü bu, bilgi üreten ırkçı, homofobik, cinsiyetçi ve engelli karşıtı bilim ve psikolojiyi ele almak anlamına geliyor. Dahası, bilginin gömülü olduğu göz önüne alındığında, etkilenen toplulukların üyelerini araştırma süreçlerinin tüm aşamalarında yoğun bir şekilde dahil etmek mantıklıdır; bu, otizm araştırmalarında savunulan bir şeydir."

Eleştirisinin merkezinde, ana akım psikolojinin otizmi bir ölçüm nesnesine, uzaktan incelenmesi gereken izole bir "bozukluğa" indirgediği iddiası yer alıyor. Yazdığı gibi, pozitivist bilim tarafsızlık iddialarını ve kopukluğu ayrıcalıklı kılıyor, ancak otistik insanları güvenilir bilgilendiriciler olmak için konuya "çok yakın" olarak rutin olarak dışlıyor. Bu duruşun, bir yüzyıllık indirgeyici, özcü ve bazen şiddet içeren araştırma uygulamalarını meşrulaştırdığını savunuyor. 

Kendisi de otistik olan Botha, bu eleştiriyi, zihinsel sağlık disiplinlerinin hizmet ettiklerini iddia ettikleri insanları uzun zamandır nasıl marjinalleştirdiğine dair daha geniş bir hesaplaşmanın içine yerleştiriyor. Pozitivist araştırmanın nesnelleştirici merceğinden yapılandırmacı modellerin sahte tarafsızlığına kadar, otizm bilimindeki baskın yaklaşımların, acıyı üreten toplumsal koşullarla ve onları sürdüren güç dinamikleriyle başa çıkamayarak farklılığı patolojik hale getirdiğini iddia ediyor.

------
Yazar:  Kelly McFadden (Kelly, Biyokültürel antropoloji ve Entegre Terapötik Uygulamalar alanında bir geçmişe sahiptir. Naropa Üniversitesi'nde Farkındalık Tabanlı Transpersonal Danışmanlık alanında Klinik Zihinsel Sağlık Danışmanlığı alanında Yüksek Lisans derecesi alan bir Psikoloji öğrencisidir. Bir hizmet kullanıcısı ve sağlayıcısı olarak, zihinsel sağlık bakımını sömürgeleştirmeyi ve insan deneyimini patolojik olmaktan çıkarmayı tutkuyla istemektedir. Kelly, sosyal adalet ve bütünsel insan refahının kesişimini keşfetmekle ilgilenmektedir.)

Referans:  Autistic Scholar Proposes a Justice-Oriented Philosophy of Science for Autism Research

By Kelly McFadden, May 22, 2025, ET:12.06.2025

(1)https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jcop.22764

NOT : Yabancı sitelerden alınan haber, makale gibi yabancı dillerin Türkçe çevirilerinde hatalar olabilir. Gerçek çevirileri öğrenmek için kaynaklarına gidip okuyabilirsiniz..

✔Türkiye'de Deli Author by Ertuğrul Yıldırım 🙂💓