Yerli Şifa Uygulamaları Psikolojinin Üzerinde Durduğu Zemini Zorluyor

"Yerli Şifa Uygulamaları Psikolojinin Üzerinde Durduğu Zemini Zorluyor", Justin M. Karter, Görsel (MIA)

Yerli gelenekler, Batı psikolojisinin zihin, sağlık ve şifa hakkındaki varsayımlarının çeşitli bir dünyaya hizmet etmek için çok dar olabileceğini ortaya koyuyor.

Ya ruh sağlığı bakımının geleceği yeni teşhis kategorilerinde veya ilaçlarda değil, yüzyıllardır süregelen ritüellerde, toplumsal hikaye anlatımında ve atalardan kalma bilgide yatıyorsa? Amerikan Psikolog (American Psychologist) dergisindeki yeni bir makale (1), ana akım psikiyatri tarafından uzun süredir göz ardı edilen veya reddedilen Yerli şifa geleneklerinin, dünya çapında ruh sağlığı sistemlerini yeniden tasarlamak için önemli içgörüler sunduğunu ileri sürüyor. 

Makale, toplum temelli araştırmalarına hem içeriden hem de dışarıdan bakış açıları getiren ulusötesi bir psikolog ve antropolog ekibi tarafından yazılmıştır. Birlikte, Yerli halkların kozmolojilerini, törenlerini ve toplum temelli bilgi sistemlerini ciddiye alan bir ruh sağlığı dekolonyal dönüşümü çağrısında bulunuyorlar.

     Yazarların yazdığı gibi, "tartıştığımız şifa gelenekleri, psikolojinin epistemolojisi ve uygulamasını sömürgecilikten arındırarak bir paradigma değişimine ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor" ve baskın modellerin Yerli şifayı genellikle "yerel inanç sistemlerinin kendi kendini gerçekleştiren beklentilerine veya spesifik olmayan plasebo etkilerine" dayandırdığını belirtiyorlar. Buna karşılık, bu uygulamaların "fizyolojik, psikolojik, sosyal, politik ve ruhsal düzeylerde sembolik müdahalelerin etkilerini" ortaya koyduğunu savunuyorlar.

Çalışma, hepimizin sadece bilincimizi değil aynı zamanda onun kopabileceği fay hatlarını da yapılandıran tarihler ve kültürler tarafından şekillendirildiğimizi hatırlatıyor. Acı, kriz veya dönüşüm deneyimleri belirli anlam dünyalarında ortaya çıkar. Ve bu kopuşları anlamlandırma yollarımız (onlara nasıl tepki verdiğimiz, onları nasıl anlattığımız veya onları nasıl onarmaya çalıştığımız) başlı başına kültürel uygulamalardır. Yazarlar şunları yazıyor:

      “Şifa uygulamaları, sıkıntılı deneyimleri ve sıkıntıları, kültürel olarak yetkilendirilmiş anlatılardan ve ontolojilerden alınan metaforik temsillere yansıtır” ve “ritüel uygulamalar veya metaforik yeniden çerçeveleme” yoluyla dönüşüm olanakları sunar.

Yerli şifa geleneklerine yönelerek, toplumsal ritüellerin, sanatın ve hikayenin bu kopuşları ele almanın yollarını sunarak insanların yeniden bağlantı kurmasına, anlam oluşturmasına ve aksi takdirde bunaltıcı olabilecek şeyleri taşımasına yardımcı olduğunu gösteriyorlar. Bunun sistem düzeyinde de etkileri var. Yazarlar, “kültürel olarak temellendirilmiş başa çıkma, yardım ve şifa sistemlerine erişimi desteklemenin” “belirli uygulamaları sürdürme veya canlandırma” ve geleneksel şifacıların ruh sağlığı ortamlarına dahil edilmesi için toplumsal çabalara yatırım yapmayı gerektirdiğini vurguluyor.

Yazarlar arasında, Asya bağlamlarında Yerli psikolojileri konusunda uzmanlaşmış, Pekin merkezli Malezya doğumlu klinik psikolog Rachel Sing-Kiat Ting de yer alıyor. Singapur'daki Nanyang Teknoloji Üniversitesi'nde danışman psikolog ve araştırmacı olan Boon-Ooi Lee, dang-ki geleneği de dahil olmak üzere ruhsal medyumluk, bedenlenme ve yerli şifa sistemleri üzerine çalışmalar yürütüyor. Toronto Üniversitesi'nde Yerli Sağlık ve Sosyal Politika alanında Kanada Araştırma Kürsüsü ve Cree psikoloğu olan Jeffrey Ansloos, intiharın önlenmesi, duygusal ekolojiler ve kara tabanlı şifa üzerine çalışmalarıyla tanınıyor. Harvard Üniversitesi'nde profesör olan Joseph P. Gone, tarihi travma ve ana akım psikolojinin eleştirileri üzerine çok sayıda yazı yazmış ve Yerli bilgi sistemlerine dayanan "alter-Yerli" yaklaşımları savunmuştur. McGill Üniversitesi'nde psikiyatrist ve tıbbi antropolog olan Laurence Kirmayer ise, kültürel psikiyatri alanında dünya çapında bir lider olup, çalışmaları kültürlerarası ortamlarda anlatı, metafor ve ruh sağlığının kesişim noktalarına odaklanıyor.

------
Yazar:  Justin M. Karter (MIA Araştırma Haber Editörü: Justin M. Karter, Mad in America'nın baş araştırma haber editörüdür. Massachusetts Boston Üniversitesi'nde Danışmanlık Psikolojisi alanında doktorasını tamamladı. Ayrıca Point Park Üniversitesi'nden Gazetecilik ve Toplum Psikolojisi alanlarında lisansüstü dereceleri bulunmaktadır. Zihinsel sağlıkla ilgili kültürel anlatıları inceleme ve çözme ve bu varsayımlar üzerine inşa edilen kurumları yeniden hayal etme konusunda özel bir ilgiye sahiptir.)

Referans: Indigenous Healing Practices Challenge the Ground Psychology Stands On

By Justin Karter, May 16, 2025, ET:11.06.2025

(1)https:// www.researchgate.net/ publication/387998865_Decolonizing_Mental_Health_Practice_Through_Traditional_Healing_Frameworks_Insights_From_Canada_China_Singapore_and_the_United_States

NOT : Yabancı sitelerden alınan haber, makale gibi yabancı dillerin Türkçe çevirilerinde hatalar olabilir. Gerçek çevirileri öğrenmek için kaynaklarına gidip okuyabilirsiniz..

✔Türkiye'de Deli Author by Ertuğrul Yıldırım 🙂💓