Cinsel sağduyu: Neden anti-queer söylem, deliler için de bir tehdittir?

"Cinsel sağduyu: Neden anti-queer söylem, deliler için de bir tehdittir?", Aidan Blockley, Görsel (MIA)

Cinsel akıl sağlığı, kültürümüzün "akıl hastası" "kuir (queer)" insanlardan ve daha geniş anlamda, etraflarındaki dünya ve insanlarla "uygunsuz" ilişki kuran veya tepki gösteren herkesten bahsetme ve onlara davranma biçimlerine nüfuz eder. Bir baskı söylemi olarak, kuir ve Deli insanların baskılarını, karşılıklı kurtuluşumuz için çalışmamızı gerektiren bir şekilde birbirine bağlar. Bununla ne demek istiyorum? "Cinsel akıl sağlığı", toplumumuzda cinsellik ve akıl sağlığının birlikte inşa edilme biçimlerini tanımlamak için kullandığım bir etikettir. 

Özünde, "deli" veya akıl hastası olanların altta yatan varsayımı, bir şekilde, biçimde veya formda, aynı zamanda cinsel olarak sapkın oldukları ve bu cinsel sapkınlığın sorunlu zihinlerine bir işaret olduğudur; buna karşılık, cinsel olarak sapkın olanlar "akıl hastası" olarak kabul edilir ve tüm davranış sorunları, gelişimlerinde çarpık bir cinsel kimliğin ifadesidir. 

Birinin deli olup olmadığını nasıl anlarsınız? Cinsel olarak sapkındırlar (bu birçok anlama gelebilir - belki "yanlış" kıyafetler giyiyorlardır, "yanlış" insanlarla yatıyorlardır veya hiçbir insanla yatmıyorlar veya çok fazla insanla yatıyorlardır). Birinin cinsel olarak sapkın olup olmadığını nasıl anlarsınız? Bir tür altta yatan akıl hastalığı durumu vardır. O halde baskın davranış normu, "normal" cinselliğin ve "normal" nevrozun ne olduğunu belirler ve bu normlardan birinden sapmaları diğerindeki sapkınlığın kanıtı olarak kullanır.

Cinsellik, akıl sağlığı ve davranış normları hakkındaki bu anlayışa, Alberta Üniversitesi'nde Sosyoloji alanında yüksek lisans tezim için tarihsel araştırmalar yaparken ulaştım. Tarihsel olarak, "cinsel akıl sağlığı" birçok şekilde kullanılmıştır, ancak psikiyatristler ve psikiyatrik olarak hizalanmış sıradan kişiler tarafından başlıca kullanımı, lezbiyen, gey, biseksüel, transseksüel veya başka türlü "kuir (queer)" insanları şeytanlaştırmak ve meşruiyetlerini ortadan kaldırmaktı. (Teknik olarak, Kanada yasalarına göre "akıl hastası kişi" tanımları, diğer insanlarla "uygunsuz" ilişki kuran ve diğer insanlara "uygunsuz" tepki veren herkesi içerirdi; bu iki norm, son derece kültürel bağlamsaldır ancak yine de "kuir" ve "deli" insanları pratikte aynı şey haline getirir.) 

Bu tür bir mantığın etkileri (psikiyatrik politika tarafından oluşturulmuştu) queer insanların, Kanada'nın 1960'larda eşcinselliği sözde "suç olmaktan çıkarmasına" rağmen (cinsiyet genişletici ifade bundan on yıllar sonra bile suç sayılmasına rağmen) sıklıkla haklarını kaybetmeleri anlamına geliyordu. [1] Arşiv araştırmalarımdan birkaç hikaye bu ifadeyi destekliyor.

Psikiyatri Koğuşlarından Tanıklıklar...

Bu arşivlerde elektroşok terapisi ve Kanada hastanelerinde yaygın olarak uygulanan iğrenme terapisi de dahil olmak üzere birçok "tedavi" buldum. Amatör yayınlar, Kanada psikiyatri kurumlarındaki queer insanların deneyimlerine dair birçok hikaye ve tanıklık içeriyordu. Waterloo Eşcinsel Kurtuluş hareketi için bir haber bülteni olan Gemini (Arşivler Cinsellik ve Cinsiyet'te bulunabilir), 1971'de iğrenme terapisi tekniklerinin (özellikle eşcinselleri heteroseksüellere dönüştürmek için) Kanada psikiyatri kurumlarında, genel halk bunu kınamaya başladıktan sonra bile yaygın olduğunu iddia etti. Bireysel tanıklıklar bunu daha ayrıntılı olarak ele alıyor. Winnipeg'de kendini "'eski deli' ve şu anda işsiz bir terapist" olarak tanımlayan Susan White, Beden Politikası (The Body Politic) için yazdığı ve 'Cinsellik ve Cinsiyet Arşivleri (Archives of Sexuality and Gender)'da bulunan bir makalede deneyimlerini yazdı. 

Koğuştaki arkadaşları -hem birlikte tedavi gördüğü kişiler hem de yıllar sonra hemşire olarak tedavi etmesine yardımcı olduğu kişiler- şok tedavisi gördükten sonra onunla ilgili tüm anılarını kaybettiler. Kendi elektro-konvülsif terapisini "bir balyozla vurulmuş gibi" hissetmek olarak tanımladı. White ayrıca açık sözlü bir lezbiyendi. Doktoru, sorgulayan (ama gizli) oda arkadaşının bir lezbiyenle aynı odada kaldığını keşfettikten sonra "Neyle aynı odada mı kalıyor?!" diye bağırdı ve böyle bir düzenlemeyi önlemek için tüm salonun yeniden düzenlenmesini talep etti. Bu kadınla sadece konuşmak bile hemşirelik personeliyle çatışmaya neden olmaya yetiyordu ve onun sapkın ilişkileri (lezbiyenlik) tüm koğuş personeli için başa çıkılması gereken bir sorun haline geliyordu.

1970'ler-80'lerde Vancouver'da açık sözlü eski bir akıl hastası aktivisti olan Sheila Gilhooly, koğuş personelinin lezbiyenliğini "tedavi etme" yollarını sık sık yazıyordu; kendisi buna 19 şok tedavisi boyunca direnmişti. Psikiyatri koğuşundan ancak "normal" bir kadınmış gibi davranarak kaçabildi. Bunu, personele asla bir "sorun" sunmayarak, kadınlara olan arzusundan bahsetmeyerek ve her zaman neşeli davranarak, özünde heteroseksüel, "aklı başında" bir kadın olarak ilişki kurarak yaptı. Psikiyatri koğuşunun dışında bile, psikiyatri Kanada'daki queer/trans insanların hayatlarını baskıcı etkilere maruz bıraktı. Örneğin, Clarke Enstitüsü Cinsiyet Kimliği Kliniği'ndeki klinik deneyimlerinden yola çıkarak yazan yazarlar, yalnızca küçük bir azınlığın kadın olarak iyi geçindiğini, "daha travesti erkeklerin genellikle çok kadınsı görünmediğini, sakallarını kapatmak için belirgin peruklar ve ağır makyaj yaptıklarını" yazmışlardır.

Bu tür yazılar, psikiyatristlerin hastalarına karşı duydukları iğrenme ve küçümsemeyi, hatta onların geçişlerine yardımcı olmaya çalışırken bile vurgular. Özellikle, "[Clarke Enstitüsü] muhafazakar bir bakış açısına sahip olma eğilimindedir ve hormon tedavisine başlamadan önce en az 1 yıllık bir çapraz yaşam süresi gerektirir." Hastaların bu deneme-yaşamını kendilerinin yönetmeleri bekleniyordu ve "çok fazla desteğe ihtiyaç duyan ve çapraz cinsiyet rollerini belirlemede yardım talep edenler" duygusal olarak olgunlaşmamış ve dengesiz olarak tasvir ediliyordu. Bu şekilde “uygunsuz” tepki gösteren veya uygunsuz bir şekilde ilişki kuran (uygunsuz bir şekilde kadınsı davranarak, kadınlara ilgi duyarak veya erkeklere ilgi duymayarak) herhangi bir trans kadın, “travesti” kategorisine ayrılıyordu, -bu, trans kadınların cinsiyet kimliklerini meşruiyetsizleştirmek için kullanılan klinik bir etiketti- “normal” şekilde ilişki kurabilen ve tepki verebilen trans kadınlar ise (psikiyatride tanımlandığı şekliyle, buna “şizofreni” gibi başka bir klinik etiket eklenmemiş olması da dahildi) “gerçek transseksüeller” olarak kabul ediliyordu.

Bu hikayelerin çoğunun kadınlarla ilgili olduğunu fark edeceksiniz. Psikiyatri koğuşlarında kadın ve erkek varlığına dair istatistiksel bilgi toplamamış olsam da, söyleyeceğim şey, muhtemelen, cinsiyetçiliğin, kapsamlı bir feminist analiz gerektiren, queer ve transseksüel kadınların psikiyatrik baskısında önemli bir rol oynadığıdır. Psikiyatri koğuşlarındaki queer erkeklerin deneyimlerine dair birkaç hikaye toplayabilmiş olsam da, psikiyatrik baskıyla karşılaşan queer erkeklerin çoğunluğu, "Tehlikeli Cinsel Suçlu (Dangerous Sexual Offender)" mevzuatı uyarınca hapishanelere "ayrılmış" ve orada "psikiyatrize edilmiş". Örneğin, Ulusal Eşcinsel Hakları Koalisyonu (The National Gay Rights Coalition), federal hapishanelerin eşcinsel kaçınma terapisini reddeden eşcinsel mahkumlara şartlı tahliye vermeyi reddedeceğini iddia etti. Ancak, bu hikayeleri yalnızca tarihsel bir süreci tartışmak için özetlemiyorum. Göstermeyi umduğum şey, cinsel sağduyunun hâlâ kuirlik, delilik veya günümüzde "uygunsuz (inappropriately)" tepki veren/ilişki kuran her şey/herkes hakkındaki tartışmalarımıza nüfuz ettiğidir.

Şimdiki Zamana Dönüş...

Çalışmamın dayandığı zaman diliminden bu yana çok az şey değişti. Bu erken söylemlerde, sapkın, hiperseksüel bir cinsel içgüdü, transseksüel bir kimliğin "kanıtı" olarak kullanıldı ve bu da trans kişinin doğası gereği deli ve suçlu olduğunu "kanıtlayabilirdi"; günümüzde cinselleştirme, trans kadınların kimliklerini ve varoluş biçimlerini meşruiyetsizleştirmek için bir araç olarak kullanılmaya devam ediyor. Politikacılar, trans merkezli müfredatın okul sansürünü ve trans çocukların ebeveynlerine ifşa edilmesini kınayanlara "bakımcılar" dediler ve okulları "cinsiyet kimliği radikalleri" için bakım merkezleridir. Görünüşe göre, bu cinsel sağduyulu varsayım, trans insanları birbirinden ayırmanın ötesine geçerek TÜM trans insanları "cinsel avcı" kategorisine dahil etti. 

Julia Serano, Kırbaçlanan kız (Whipping Girl) adlı kitabında, transgender insanların -özellikle trans kadınların- bu şekilde aşırı cinselleştirilmesinin yalnızca meşruiyetini ortadan kaldırmaya (bu da hormon tedavisi, ameliyatlar veya diğer cinsiyet onaylayıcı bakım biçimlerinin yasaklanmasıyla sonuçlanır) değil, aynı zamanda trans insanları canavarlara ve toplumsal günah keçilerine dönüştürmeye, şeytanlaştırmaya hizmet ettiğini savunuyor. 

Bu tür söylemlerin Kanada tarihinde açık bir emsali vardır. Örneğin, C-83 Tasarısı, eşcinsel kurtuluş aktivistleri tarafından "aşırı cezalandırıcı" olarak etiketlendi ve "ağır ahlaksızlık" suçlaması kullanılarak, tek bir suçtan sonra queer insanları süresiz olarak hapishanede psikiyatrik tedaviye hapsetti. Aktivistler eleştirilerini mahkemeye getirdiğinde, Liberal yasa koyucular onlara bugün kullanılan aynı "hazırlık" diliyle saldırdı. Yasa koyucular, bir akademisyenin gelip DSO mevzuatı ve başarısızlıkları hakkındaki araştırmasını sunana kadar yasa koyucular tasarıyı yeniden değerlendirmeye başlamadı. (Özellikle aktivistlerin söylediği birçok şeyi tekrarlaması dikkat çekiciydi; örneğin psikiyatristlerin eşcinselleri heteroseksüellere göre "psikolojik olarak hasarlı (psychologically damaged)" olarak etiketlemeye daha yatkın oldukları ve bu etiketi mahkumiyet kararlarını desteklemek için kullandıkları gibi.)

Daha yakın zamanda, otizm ve diğer "zihinsel sağlık sorunları" olan kişiler için cinsiyet onaylayıcı bakımı kısıtlamak için yasa tasarıları sunuldu ve bu, şizofreninin akıl hastası kişileri "gerçek" transseksüellerden ayırmak için kullanıldığı şekilde taklit edildi. Kanada'da, Çocuklar İçin Milyon Yürüyüş, "savunmasız çocukları" zararlı dilden ve "çılgın" gündemlerden korumak adına okul müfredatlarına cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği (SOGI "sexual orientation and gender identity") eğitiminin dahil edilmesine karşı protesto etmek için öne çıktı. Alberta başbakanı Danielle Smith, Birleşik Muhafazakar Parti ile birlikte, trans çocukları okulda farklı zamirler kullanmak istemeleri halinde ebeveynlerine zorla ifşa edecek yasa tasarıları sundu - bu hiç de tıbbi olmayan bir prosedür, ancak yine de bir tehdit oluşturuyor, çünkü UCP trans insanların "deli" ve cinsel açıdan sapkın olduğuna karar verdi.

Çözüm: Yanıtımız?

Bu ana yanıt vermenin kolay bir yolu yok. Sağcı hareketler ve aktörler hem Deli hem de queer insanları canavarlar, insandan daha az olarak görmeye devam ediyor. Kolay bir çözüm olmasa da, tarihimizi bilerek ve ona bir isim vererek başlayabileceğimizi; baskılarımızın nerede örtüştüğünü, nerede farklılaştığını ve nerede paralel olduğunu görebileceğimizi; ve toplumlarımızın tüm bunlar boyunca birbirlerini nasıl görebileceğini ve destekleyebileceğini savunuyorum. Angela Davis bir keresinde "İnsanların belirli bir sorunla kendi sorunları olarak özdeşleşmelerini sağlayacak örgütlenme stratejileri geliştirmelisiniz" demişti (vurgular eklendi). Psikiyatrik baskı bir queer sorunu haline gelmeli; 2SLGBTQIA+ baskısı bir Deli sorunu haline gelmeli; ve karşılıklı kurtuluşumuz ortak bir hedef haline gelmelidir. Bunu, psikiyatrinin hapishane kollarına direnerek yapabiliriz; istemsiz "tedavi" uygulamalarına direnmek (ki bu, cis-heteronormatif normlara uygunsuz şekilde tepki veren ve ilişki kuran bir grup olarak queer insanlara orantısız bir şekilde uygulanacaktır); ve dünyada çeşitli yaşam, var olma ve hareket etme biçimlerine saygı göstermek. Ayrıca, hem Kanada hem de Amerika Birleşik Devletleri'nde gördüğümüz baskıcı politika dalgalarına uymayı reddetmeyi planlamak anlamına gelir. Buna üniversite düzeyi de dahildir. Yerel aktivistler Kanada'da Bill C-83'e karşı protesto gösterdiler, ancak yasa koyucuların dinlemesi için McMaster Üniversitesi'nden Profesör C. Greenland'ın (her ne kadar DSO mevzuatı üzerine yıllardır süren araştırmayla desteklenmiş olsa da) söylediklerini söylemesi gerekti. Sağduyu ve queer karşıtı söylemin el ele gitmeye devam ettiğini görebiliyoruz ve bu ana en iyi yanıtımız, paylaştığımız queer/Deli tarihimizi anlamak ve baskı çizgileri arasında dayanışma göstermekle gelmeli. 

[1] Kanada hükümeti tarafından cinsel düzenlemeler konusunda önde gelen bir akademisyen olan Gary Kinsman, eşcinselliğin "suç olmaktan çıkarılmasının" heteroseksüel olmayan insanlara yönelik baskıyı sürdürmenin bir yolu olarak bir dizi "tehlikeli cinsel suçlu" veya "sapkınlık" yasasına nasıl yol açtığını Arzunun Düzenlenmesi: Kuir Tarihler, Kuir Mücadeleler (The Regulation of Desire: Queer Histories, Queer Struggles) adlı kitabında daha ayrıntılı olarak ele alıyor.

------

Yazar: Aidan Blockley (Aidan Blockley, MA, amiskwacîwâskahikan'da ("Edmonton, Alberta, CAN") Halk Sağlığı alanında Yüksek Lisans öğrencisi olarak çalışan bir araştırmacıdır. Appalachia'nın eteklerinde, devredilmemiş Tsuwalaguyetiyi topraklarında ("Georgia, ABD") büyüdüler. Şu anda LGBTQ+ göçmen istihdamı ve sağlığı; psikiyatri koğuşlarında tıbbi bilimler; ve cinsel/cinsiyete dayalı şiddete yanıtla ilgili kültürlerarası hizmet sunumu ile ilgili birden fazla araştırma projesi üzerinde çalışıyorlar.)

Referans: Sexual Sanism: Why Anti-Queer Rhetoric Is a Threat to the Mad, Too

By Aidan Blockley, March 4, 2025, ET:07.05.2025

(a)https://tr.wikipedia.org/wiki/Kuir

SÖZLÜK: -queer, "Kuir veya Queer, heteroseksüel veya cisseksüel olmayan insanlar için kullanılan bir şemsiye tabirdir. LGBT tanımlarını tekrar yapan; bunların cinsel olduğu kadar sosyolojik, entelektüel ve politik açılımlarıyla tarihsel, kültürel gelişimlerini de anlatan teoridir." (a)

NOT : Yabancı sitelerden alınan haber, makale gibi yabancı dillerin Türkçe çevirilerinde hatalar olabilir. Gerçek çevirileri öğrenmek için kaynaklarına gidip okuyabilirsiniz..

✔Türkiye'de Deli Author by Ertuğrul Yıldırım 🙂💓